Trưởng nhóm chế tạo phi thuyền Việt vào không gian nói về nguy cơ hacker chiếm quyền điều khiển máy bay

Chuyên gia về máy bay không người lái và mạng máy tính Việt Nam giải thích rõ về nguy cơ hacker chiếm quyền điều khiển máy bay cao đến đâu.

Phạm Gia Vinh sinh năm 1983, có bằng Thạc sỹ điều khiển tự động tại Pháp. Anh đã cùng nhóm kỹ sư của mình phối hợp với một công ty Singapore chế tạo và bay thử thành công phi thuyền không người lái mang theo chuột vào vùng cận vũ trụ ở độ cao 30 km hồi đầu tháng trước.

Trả lời VTC News về nguy cơ các máy bay thương mại có thể bị tin tặc tấn công từ mặt đất thông qua cửa ngõ wifi trên máy bay, chuyên gia máy bay không người lái và mạng máy tính Phạm Gia Vinh cho rằng khi cơ quan có chức năng của Mỹ đưa ra cảnh báo thì có nguy cơ xảy ra trong thực tế.

Tuy nhiên, nguy cơ này cũng chỉ xảy ra đối với một số dòng máy bay mới hiện nay như Boeing 787 Dreamliner, Airbus A350 và A380.

“Nhiệm vụ các cơ quan này sẽ đưa ra giả thuyết và sẽ kiểm tra trong thực tế để tránh những hậu quả xấu có thể xảy ra. Nếu không ai quan tâm thì nguy cơ này sẽ có khả năng xảy ra trong thực tế”, Phạm Gia Vinh chia sẻ.

Tuy nhiên, là một chuyên gia nhiều năm nghiên cứu và sản xuất các thiết bị bay không người lái, anh Vinh cho rằng bản thân anh khi làm máy bay sẽ thiết kế hệ thống máy tính điều khiển và hệ thống máy tính phục vụ giải trí độc lập.

“Các máy bay cũ đều sử dụng nguyên tắc như thế. Các hệ thống máy tính để chiếu phim, trò chơi không liên quan đến hệ thống máy tính điều khiển máy bay”, vị chuyên gia này khẳng định.

Anh Vinh phân tích: “Chưa nói việc tin tặc tấn công thì việc sử dụng hệ thống máy tính bình thường cũng có thể xảy ra hiện tượng bị treo, lỗi nên tôi nghĩ không ai gộp chung hai hệ thống này”.

Mạng wifi trên máy bay có thể trở thành cửa ngõ để tin tặc xâm nhập, khống chế máy bay - Ảnh: Time

Để một chiếc máy bay thương mại có thể đưa vào sử dụng, rất nhiều bậc tiêu chuẩn sẽ phải đảm bảo tuân thủ theo các quy định. Các hãng sản xuất máy bay lớn như. Boeing, Airbus cũng phải tuân thủ những tiêu chuẩn an toàn này.

Thậm chí, khi có những điểm mới trong thiết kế như việc trang bị thêm wifi trên máy bay, các hãng này cũng phải đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn theo quy định.

“Tôi không nghĩ hệ thống wifi lại kết nối trực tiếp với hệ thống máy tính điều khiển máy bay”, anh Vinh chia sẻ.

Vị chuyên gia này cũng cho biết thêm, hiện nay ở các máy bay thương mại đều được trang bị 2 hệ thống điều khiển. Nếu hệ thống điều khiển điện tử bị hỏng hoặc gặp trục trặc, ngay lập tức máy bay sẽ được chuyển sang điều khiển bằng hệ thống cơ điện tử.

Thậm chí, nhiều máy bay hiện đại còn được trang bị 3 hệ thống điều khiển. Những hệ thống này lại hoàn toàn độc lập với nhau.

“Tôi nghĩ tin tặc cũng khó có thể can thiệp cùng một lúc vào 3 hệ thống điều khiển để kiểm soát hoạt động của máy bay”, anh Vinh nêu quan điểm.

Vị chuyên gia này phân tích, nếu muốn can thiệp vào hệ thống điều khiển của máy bay phải có sự kết nối. Giữa 2 hệ thống không có con đường nào liên kết với nhau thì khả năng xảy ra chiếm quyền quản lý hệ thống bay là rất thấp.

Ngoài ra, anh Vinh cũng cho rằng, tin tặc có thể can thiệp vào hệ thống dẫn đường máy bay. Tuy nhiên, với những phi công có kinh nghiệm và được đào tạo bài bản sẽ ngay lập tức tìm ra phương án để điều khiển máy bay.

“Vẫn có trường hợp máy bay bị trục trặc ở hệ thống dẫn đường dù không có tin tặc tấn công”.

Nếu muốn can thiệp vào hệ thống điều khiển của máy bay phải có sự kết nối. Giữa 2 hệ thống không có con đường nào liên kết với nhau thì khả năng xảy ra chiếm quyền quản lý hệ thống bay là rất thấp.

Ngoài ra, tin tặc cũng có thể can thiệp vào thiết bị liên lạc của máy bay với mặt đất chứ không thể can thiệp vào hệ điều hành bay.

Tuy nhiên, lĩnh vực hàng không cũng đòi hỏi an toàn tuyệt đối nên những thiết bị có thể ảnh hưởng đến an toàn của chuyến bay đều được khuyến cáo tắt hoàn toàn.

“Không thể chờ đến khi xảy ra thảm họa mới thông mà phải cảnh báo trước. Các chuyên gia có trách nhiệm có thể tính toán và đưa ra thậm chí những khả năng “điên rồ” để cảnh báo và tìm phương án khắc phục”, Phạm Gia Vinh chia sẻ.

Vì vậy, vị chuyên gia này cũng trấn an: “Việc này cần cảnh báo nhưng hành khách cũng không nên lo lắng và hoang mang. Các hãng máy bay sẽ thiết kế để đảm bảo an toàn cho khách hàng”.

Nhiều người cũng cần phân biệt việc những trang web các hãng hàng không bị tấn công thì chỉ bị ảnh hưởng đến giao dịch của khách hàng. Việc này không ảnh hưởng đến việc điều khiển máy bay.

“Trừ trường hợp có người tác động trực tiếp như cài virut vào hệ thống máy bay, còn nếu tấn công từ bên ngoài mà không có kết nối internet thì khó có điều kiện xảy ra”, vị chuyên gia này khẳng định.
Cũng có cùng quan điểm này, ông Ngô Tuấn Anh, Phó chủ tịch phụ trách An ninh mạng của BKAV, cho hay những cảnh báo của cơ quan chức năng ở Mỹ là về mặt lý thuyết, còn trên thực tế, không dễ để xâm nhập.

“Đây mới chỉ là nguy cơ chứ chưa xảy ra sự vụ tấn công máy bay nào thông qua mạng không dây. Báo cáo của GAO mới chỉ chỉ ra nguy cơ tồn tại đối với các hãng máy bay.

Nhưng về nguyên tắc an ninh, khi có nguy cơ dù nhỏ, các hãng máy bay, đơn vị cung cấp dịch vụ trên máy cũng cần tăng cường kiểm soát đảm bảo không có truy cập bất hợp pháp để truy cập của người sử dụng được an toàn”, ông Tuấn thông tin.

Trước đó, ngày 5/4, chính phủ Mỹ đưa ra cảnh báo gây chấn động. Đó là tin tặc có thể khống chế hàng trăm máy bay thương mại đang di chuyển trên bầu trời mỗi ngày.

Cụ thể, theo CNN, báo cáo của Văn phòng Trách nhiệm giải trình chính phủ Mỹ (GAO) cho biết một kẻ ngồi trên máy bay hoàn toàn có thể dùng mạng wifi trong khoang hành khách để xâm nhập vào hệ thống vi tính của khoang lái. Thậm chí tin tặc ở dưới mặt đất cũng có thể làm được điều này.