Nga rộng mở cánh cửa dầu mỏ đón Trung Quốc

Đường ống chuyển dầu từ mỏ Suzunskoye đến Vankor . Ảnh: Reuters

Miền Bắc lạnh giá của Nga chưa bao giờ là nơi chào đón người nước ngoài, trữ lượng dầu khí dồi dào trên bờ tại đây luôn là bí mật quốc gia. Nhưng khi có yêu cầu "mở cửa" từ Kremlin, người dân ở đây bắt đầu thực hiện.

Tổng thống Vladimir Putin đang tìm kiếm thị trường mới ở châu Á để xuất khẩu năng lượng, nhằm thay thế khách hàng truyền thống ở châu Âu. Putin thông báo rằng ông sẽ chào đón Trung Quốc đầu tư vào Vankor, một mỏ dầu mới rộng lớn ở miền đông Siberia xa xôi, hẻo lánh, thuộc doanh nghiệp nhà nước Rosneft.

Kể từ đó, các đoàn đại biểu từ cả Trung Quốc và Ấn Độ đổ về đây để thăm mỏ dầu. Một số công nhân, những người có khi phải ở 4 tuần tại các trạm khai thác tách biệt, nơi nhiệt độ có thể giảm xuống đến -60 độ C, bắt đầu học tiếng Trung phổ thông.

"Không có vấn đề gì. Chúng tôi sẽ làm việc với các công nhân Trung Quốc nếu cần thiết", Alexei Zyryanov, phó giám đốc một đơn vị sản xuất dầu và khí đốt nói.

Tất cả sản lượng 440.000 thùng dầu thô/ngày của Vankor đã được vận chuyển về phía đông, thông qua đường ống đông Siberia-Thái Bình Dương, bao gồm đoạn đường bộ qua đông bắc Trung Quốc. Thế nhưng, lời mời gọi Trung Quốc đầu tư cổ phần vào dự án đã vượt xa hơn tất cả điều Moscow từng làm để thu hút Bắc Kinh vào ngành công nghiệp hydrocarbon của Nga.

Rosneft xác nhận rằng công ty đã đạt được một dự thảo thỏa thuận bán 10% cổ phần trong Vankor cho Trung Quốc. Moscow hiếm khi mời chào nước khác sở hữu cổ phần tại trong một dự án mang tính chiến lược lớn như vậy, mặc dù phương Tây đã bày tỏ quan tâm trong nhiều thập kỷ. Đề nghị này càng đáng chú ý hơn khi đối tác của Nga là Trung Quốc, nước từng là đối thủ trong nhiều thập kỷ và từng suýt lâm vào chiến tranh với Nga trong những năm 1960 vì tranh chấp biên giới.

"Trục châu Á"

Điện Kremlin đã triển khai "trục châu Á" để tìm kiếm thị trường năng lượng mới, kể từ khi phương Tây áp đặt lệnh trừng phạt với Moscow vì khủng hoảng Ukraine năm ngoái.

Do Rosneft đạt được thỏa thuận tăng nguồn cung cho Trung Quốc qua đường ống đông Siberia-Thái Bình Dương và một đường khác qua Kazakhstan, Trung Quốc năm trước qua mặt Đức để trở thành khách hàng dầu thô lớn nhất của Nga. Tuy nhiên, với giá dầu giảm một nửa trong năm qua và giá khí đốt tự nhiên cũng giảm mạnh, Bắc Kinh có thể sẽ đòi hỏi nhiều hơn khi quyết định đầu tư.

Các đường ống vận chuyển dầu thô từ Nga sang Trung Quốc. Đồ họa: Reuters

Các dự án năng lượng khác phụ thuộc vào nhu cầu của Trung Quốc đang gặp phải khó khăn. Nhà máy khí tự nhiên hóa lỏng của Nga trên đảo Sakhalin ở Thái Bình Dương, được xây dựng để sản xuất nhiên liệu xuất khẩu sang châu Á, có thể bị trì hoãn vài năm. Dự án xây đường ống dẫn để chuyển khí đốt tự nhiên từ các mỏ dầu khổng lồ mới ở Siberia đến đông Trung Quốc cũng có thể bị trì hoãn.

Vankor là hãng thăm dò dầu lớn nhất tại Nga trong gần ba thập kỷ qua và đóng vai trò quan trọng trong chính sách tìm kiếm và khai thác khu vực mới của Nga, chẳng hạn như ở đông Siberia; khi dự trữ tại phía tây Siberia, trung tâm sản xuất dầu mỏ của Nga, đang dần cạn kiệt.

"Đây là Kuwait mới". Alexander Cherepanov, kỹ sư trưởng tại công ty con của Rosneft nói, nhắc đến đất nước giàu dầu mỏ ở vùng Vịnh.

Công nhân ở đây tự hào vì có thể làm việc trong điều kiện khắc nghiệt. "Cờ lê đôi khi bị vỡ vì đông giá", nhà điều hành sản xuất dầu Gennady nói. "Mùa hè thì ổn, bạn chỉ cần dùng thuốc chống muỗi". Vankor là một nơi rất xa xôi và hẻo lánh, cách sân bay gần nhất, Igarka một giờ đi bằng trực thăng và cách Moscow gần 2.800 km.

Phó Thủ tướng Nga Arkady Dvorkovich tháng trước cho biết Nga đã vượt qua "rào cản tâm lý" và đã sẵn sàng cho Trung Quốc quyền kiểm soát về dự trữ hydrocarbon.

Bộ Năng lượng dự báo thị phần dầu và sản phẩm dầu xuất khẩu đến châu Á sẽ tăng gấp đôi lên 23% vào năm 2035. Công suất đường ống đông Siberia-Thái Bình Dương sẽ được tăng đến 80 triệu tấn (1,6 triệu thùng/ngày) vào năm 2020.

Tuy nhiên, người ngoài vẫn chưa thật sự được chào đón tại Vankor. Khi một phóng viên bản địa người Nga hỏi mua một chiếc sandwich trong căng tin nhân viên, người phụ nữ làm việc tại đó ngay lập tức nghi ngờ.

"`Sandwich` là một từ nước ngoài", nữ nhân viên nói. "Anh là gián điệp à?".

Phương Vũ (Theo Reuters)