Bị cáo Trần Văn Sơn, Hoàng Công Lương, Bùi Mạnh Quốc tại phiên tòa liên quan đến sự cố chạy thận. Ảnh: Nguyên Khang
Theo đó, thời gian gần đây các chuyên gia đầu ngành của Bộ Y tế và một số luật sư đã cùng phân tích toàn bộ vụ tai biến chạy thận nhân tạo này. Cụ thể, khi được tiếp cận với ghi âm lời khai của bị cáo Bùi Mạnh Quốc, Bộ Y tế thấy có nhiều tình tiết cần phải làm rõ thêm, đặc biệt là nguyên nhân khoa học khiến 8 nạn nhân tử vong.
Các nhà khoa học trong các lĩnh vực hóa học, trang thiết bị y tế và chuyên gia về thận nhân tạo nhận định, nguyên nhân khiến 8 nạn nhân tử vong không phải do tồn dư hóa chất HF trong quá trình làm sạch hệ thống mà do hệ thống RO1 hỏng 3 van nước, đã nối thẳng nguồn nước ô nhiễm từ hệ thống lọc thô chưa qua màng lọc RO của hệ thống RO1 vào tank RO2 cho máy chạy thận nhân tạo.
Ông Hải cho hay, Viện Trang thiết bị công trình y tế đã vẽ lại bản vẽ của toàn bộ hệ thống xử lý nước RO1, RO2 và phân tích cẩn trọng, tỉ mỉ, khách quan khoa học chỉ rõ 3 van theo kết luận điều tra (K1; K2; K3) thuộc hệ thống RO1 bị hỏng đồng thời trên cùng một con đường là việc rất hiếm khi xảy ra.
Ông Hải phân tích, do sử dụng gần 10 năm, trải qua rất nhiều lần bảo trì, sục rửa bằng hóa chất làm cho quá trình hỏng 3 van diễn ra từ từ, gây rò rỉ nước sinh hoạt thành phố qua 2 cột lọc đầu của RO1 vào tank chứa nước thành phẩm RO2 dùng cho các máy thận.
Ông Hải nhận định, có thể bác sĩ Hoàng Công Lương nhận thấy một số biểu hiện lâm sàng bất thường trên bệnh nhân trong quá trình chạy thận trước đây, từ đó đã yêu cầu bảo trì hệ thống nước. Tuy nhiên bác sĩ Lương và đồng nghiệp không ngờ là hư hỏng từ hệ thống RO1 đã gây ô nhiễm trực tiếp vào vòng tuần hoàn cho chạy thận nhân tạo. Đây là tình tiết mới chưa có trong kết luận điều tra chứ không thể là tồn dư hóa chất HF như đã được cơ quan điều tra đưa ra trước đó.
Nhiều tình tiết chưa sáng rõ
Các chuyên gia phân tích, Bùi Mạnh Quốc dùng axit HF và HCL để vệ sinh cột Inox chứa màng lọc, các đầu bịt cột lọc RO2, sau đó dùng bơm cao áp để đẩy sạch 2 loại hóa chất này ra đường thải nên không thể làm tồn dư hóa chất. Tiếp đó, Bùi Mạnh Quốc khai đã thay van xả đáy bồn RO2, đồng nghĩa tank RO2 không còn nước nên việc kết luận tồn dư hóa chất và con đường ô nhiễm như trong kết luận điều tra và cáo trạng là không phù hợp, trái với thực tiễn và không có cơ sở khoa học.
Ông Hải đặt câu hỏi: “Quốc dùng hỗn hợp HCL và HF để lau chùi 2 màng lọc nhưng kết luận điều tra và cáo trạng chỉ kết luận tồn dư HF. Vậy HCL đi đâu?”. Chuyên gia đầu ngành về trang thiết bị y tế phân tích, về mặt khoa học độc học, với liều tồn dư F- lớn gấp 245 - 287 tiêu chuẩn cho phép, các bệnh nhân sẽ bị ngộ độc Florua cấp tính phải có triệu chứng điển hình là rung thất, bệnh nhân mất tuần hoàn và tử vong rất nhanh chứ không thể tới 1 giờ 20 phút sau khi chạy máy lọc thận. Tuy nhiên, không thấy bất kỳ bệnh nhân nào được ghi có biểu hiện rung thất - triệu chứng điển hình của ngộ độc Florua cấp tính.
Hiện nay, cơ quan cảnh sát điều tra công an tỉnh Hòa Bình đã cho phá bỏ toàn bộ hệ thống RO1 và RO2 là vật chứng quan trọng nhất của vụ án khi chưa thực nghiệm hiện trường đầy đủ, khách quan, khoa học.
Vì thế, TS Lê Thanh Hải kiến nghị cơ quan cảnh sát điều tra phục dựng toàn bộ hiện trường và điều tra thực nghiệm lại với sự chứng kiến, phối hợp của các nhà khoa học trong y tế để tìm ra nguyên nhân khoa học khiến 8 bệnh nhân tử vong. Điều này sẽ giúp ngành y tế trong nước kiểm soát rủi ro và nâng cao chất lượng kỹ thuật chạy thận nhân tạo và đóng góp cho y tế thế giới bài học kiểm soát rủi ro đắt giá.
TS Lê Thanh Hải khẳng định, dù hệ thống RO1, RO2 đã bị tiêu hủy nhưng các chuyên gia về trang thiết bị y tế hoàn toàn có thể phục dựng lại hiện trường và tổ chức thực nghiệm khoa học cần thiết.
