Trung Quốc sẽ ăn bữa trưa của kẻ khác thế nào?

Trung Quốc giống như ánh nắng mặt trời đang làm tan chảy lớp băng ở Bắc Cực. Từng ngày, từng năm trôi qua, từng giọt nước đổ ra biển. Nó chậm rãi, dần dần, nhưng đáng chú ý.

"Trung Quốc sẽ ăn bữa trưa của bạn. Họ khiến cho thực phẩm sản xuất trở nên đắt đỏ hơn. Họ làm cho nước ngọt trở nên khan hiếm hơn", Michael Silverstein, một đối tác cấp cao tại Nhóm Tư vấn Boston (BCG) ở Chicago nói.

Và ở BCG, các nhà phân tích gọi đó là "hiệu ứng boomerang" - một tập hợp của những kết quả khó dự đoán đang và sẽ tác động tới Mỹ trong con đường phát triển. Trong những năm 1980 và 1990, ngay trước lúc Trung Quốc ra nhập Tổ chức Thương mại Thế giới, đồ giá trẻ của họ tràn ngập đất Mỹ từ giày thể thao, ga trải giường tới búp bê Barbie. Sản xuất ở Mỹ đình đốn, và ngày nay, hầu như mọi người đều vẫn đổ lỗi cho Trung Quốc về việc này.

"Thời điểm này lại hoàn toàn khác biệt. Chúng ta sẽ đi theo con đường khác. Nhu cầu của tầng lớp trung lưu Trung Quốc sẽ dẫn tới cuộc siêu cạnh tranh về hàng hoá, và không chỉ có ngô hay đậu tương, tôi còn muốn nói tới nguyên liệu mà người nông dân cần để làm ra hai thứ ấy: phân bón và nước", Silverstein nhấn mạnh.

Trong năm 1960, thịt gà và thịt lợn chiếm khoảng 4% lượng calo hàng ngày. Nhưng tới năm 2020, chúng sẽ chiếm khoảng 28%. Nhu cầu khổng lồ trong việc sử dụng đạm động vật buộc Trung Quốc trở thành nhà nhập khẩu ròng thịt gà và thịt lợn. Nó đồng nghĩa với Trung Quốc sẽ nhập khẩu nhiều thịt hơn, và các công ty thực phẩm Mỹ từ Tyson đến Brasil Foods sẽ phải tìm mọi cách để sản xuất nhiều hơn từ gia súc, vật nuôi vốn đang đảm bảo nguồn thực phẩm cho người địa phương.

"Chúng tôi thấy câu chuyện tiêu dùng của người Trung Quốc là không thể dừng lại được. Chúng tôi không chỉ nói về thị trường hàng hoá xa xỉ, mà còn về những thứ cơ bản nhất", Jamie Kramer, phụ trách nghiên cứu chuyên đề chiến lược tại J.P. Morgan Private Bank ở New York cho biết.

Hãy xem xét con số này: theo Viện Brookings, trong năm 2009 Trung Quốc mới chiếm khoảng 3% số người tiêu dùng thuộc tầng lớp trung lưu của thế giới, trong khi đó, con số này ở Mỹ là 21%. Tới năm 2020, Trung Quốc được dự báo tăng lên 13% trong khi Mỹ sẽ giảm xuống còn 12%. Điều đó là bởi người Trung Quốc (và người châu Á nói chung) đang trở nên giàu có hơn.

Tầng lớp trung lưu ở Trung Quốc khác với lớp trung lưu ở Mỹ. Thu nhập GDP theo đầu người của họ vào khoảng 7.400 USD và ở Mỹ là gần 45.000 USD. Theo con số này thì thậm chí thu nhập của Trung Quốc tăng gấp ba lần cũng sẽ chưa bằng Mỹ.

Tuy nhiên, có một điều phải tính tới đó là "số lượng". Có câu nói thế này "khi một triệu người Trung Quốc cùng nhảy, họ có thể tạo ra trận động đất". Đó là chưa kể, người Trung Quốc đang kiếm được nhiều tiền hơn trước khi nền kinh tế dịch chuyển dần từ các nhà máy sản xuất đồ giá rẻ sang những công xưởng chế tạo điện thoại thông minh hay các tấm pin mặt trời. Và tiền lương của họ cũng cao hơn. Công nhân di cư có thể mua hai cân gạo thay vì một cân, tầng lớp trung lưu thành thị có thể mua hai chiếc xe hơi thay vì một chiếc. Và nếu bạn là General Motors, và bạn có rất nhiều tiền để chi cho chiến lược thị trường, thì bạn sẽ tiêu nó ở đâu?

Đó chỉ là một ví dụ mang tính ẩn dụ về việc người Trung Quốc sẽ ăn bữa trưa của kẻ khác thế nào. Còn đây là cách họ sẽ khiến điều đó trở nên thực tế trong thời gian tới, Silverstein cảnh báo trong cuốn sách "Giải thưởng 10 nghìn tỷ" mà Harvard Business Review Press xuất bản hồi tháng 10.

{fcomment}