Theo HoREA, ngày 1/4, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 532 “Về mức lãi suất cho vay ưu đãi của Ngân hàng Chính sách xã hội để mua, thuê mua nhà ở xã hội” là 4,8%/năm. Mới đây, Ngân hàng Nhà nước cũng ban hành Quyết định 679 “Về mức lãi suất cho vay nhà ở xã hội tại các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định” là 4,8%/năm.
Hiệp hội cho rằng đây là lần đầu tiên kể từ ngày Luật Nhà ở 2014 có hiệu lực (ngày 1/7/2015) đến nay, Chính phủ áp dụng thống nhất mức lãi suất cho vay nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách xã hội và tại các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định là 4,8%/năm.
Trước đó, giai đoạn 2016-2020, hàng năm Thủ tướng quyết định mức lãi suất cho vay nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách xã hội là 4,8%/năm; Ngân hàng Nhà nước quyết định mức lãi suất cho vay nhà ở xã hội tại các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định tương đương 5%/năm (theo nguyên tắc bằng khoảng phân nửa mức lãi suất cho vay của các ngân hàng thương mại lớn).
Tuy nhiên, Hiệp hội cho rằng có nhiều mặt hạn chế, bất cập trong thực hiện chính sách tài chính, tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội giai đoạn 2015-2020.
Theo đó, chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội không được vay ưu đãi tín dụng, phải vay thương mại với lãi suất khoảng 9%/năm và chi phí này được tính vào giá bán, giá cho thuê, giá thuê mua nhà ở xã hội. Điều này dẫn đến đơn giá nhà ở xã hội lên đến 18 - 20 triệu đồng/m2, tăng cao hơn mức 13 - 15 triệu đồng/m2 giai đoạn 2011 - 2015.
Người mua, thuê mua nhà ở xã hội gần như không tiếp cận được nguồn vốn vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội.
Một dự án nhà ở xã hội. Ảnh: Nhà đầu tư.
Trong 5 năm qua, do Nghị quyết 1023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về danh mục ưu tiên sử dụng vốn ngân sách đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 không có danh mục chi thực hiện chính sách nhà ở xã hội nên gần như chưa bố trí được nguồn vốn ngân sách nhà nước để tái cấp vốn, hoặc cấp bù lãi suất cho Ngân hàng Chính sách xã hội và 4 ngân hàng thương mại do Ngân hàng Nhà nước chỉ định thực hiện chính sách nhà ở xã hội.
Từ những phân tích trên, Hiệp hội kiến nghị Ngân hàng Nhà nước trình Thủ tướng xem xét quyết định về lãi suất cho vay ưu đãi 4,8%/năm, áp dụng cho cả người mua nhà ở xã hội và nhà ở thương mại theo Nghị quyết 02 ngày 7/1/2013 của Chính phủ để đảm bảo tính thống nhất và liên tục của chính sách.
Về lâu dài, khi nền kinh tế phát triển mạnh hơn, HoREA đề nghị Chính phủ xem xét áp dụng mức lãi suất ưu đãi vay mua nhà ở xã hội khoảng 3 - 3,5%/năm để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người có thu nhập trung bình, có thu nhập thấp đô thị, như nhiều nước đã thực hiện.
Hiệp hội đề nghị Chính phủ làm việc với Ủy ban thường vụ Quốc hội ghi nhận danh mục chi thực hiện chính sách nhà ở xã hội vào Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội “Về danh mục ưu tiên sử dụng vốn ngân sách đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025”.
Từ đó, có nguồn ngân sách tái cấp vốn, cấp bù lãi suất cho Ngân hàng Chính sách xã hội và các ngân hàng Vietcombank, Vietinbank, Agribank, BIDV, để có nguồn vốn “mồi” từ ngân sách nhà nước để thực hiện chính sách nhà ở xã hội, tạo điều kiện để các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội và người mua, thuê mua nhà ở xã hội được vay vốn ưu đãi.
HoREA cũng đề nghị cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội vay vốn tín dụng ưu đãi tại Ngân hàng Chính sách xã hội và tại các ngân hàng Vietcombank, Vietinbank, Agribank, BIDV.
Hiệp hội đề nghị Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài chính xem xét chỉ đạo Tổng cục Thuế chấp thuận cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội chỉ để cho thuê được hưởng ưu đãi nhiều hơn về thuế, được giảm 70% thuế suất thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, theo quy định của luật Nhà ở 2014 và Nghị định 100.
