HSBC: Việt Nam không tránh khỏi sử dụng đòn bẩy tài chính

Năm ngoái, tổng dư nợ của nền kinh tế tương đương khoảng 97% GDP, giảm đáng kể so với đỉnh cao 115% GDP của năm 2010. Suốt thập kỷ trước đó (1991-2010), tăng trưởng cho vay mỗi năm đều ở mức rất cao, trung bình lên tới 31%. Đây cũng là giai đoạn GDP tăng trưởng mạnh, trung bình trên 7% mỗi năm. Cùng với việc lệ thuộc quá nhiều vào vốn tín dụng, tỷ lệ đầu tư bằng vốn nhà nước cũng tăng mạnh, đạt đỉnh điểm 60% GDP vào năm 2011. Thực tế này khiến các chuyên gia HSBC nhận định Việt Nam đã trải qua thời gian dài tăng trưởng nhanh nhờ sử dụng đòn bẩy tài chính.

HSBC cho rằng tăng trưởng tín dụng năm nay vào khoảng 10%. Ảnh: Anh Quân

"Khi nền kinh tế phát triển trên vòng quay sử dụng nhiều đòn bẩy tài chính, các doanh nghiệp nhà nước được hưởng lợi từ nguồn tín dụng dễ dãi, thì đa phần lại không đầu tư vào những nỗ lực nâng cao năng lực sản xuất. Năm 2011, chính phủ quyết định giảm các đòn bẩy tài chính, làm bộc lộ sự yếu kém ở khu vực kinh tế nhà nước và gia tăng các khoản nợ xấu", các tác giả báo cáo nhận định. Thực tế giai đoạn bùng nổ tăng trưởng, vốn đầu tư tăng cao đã kéo theo bong bóng đầu tư ngoài ngành của nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà nước.

Thời gian tới, Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục sử dụng các đòn bẩy tài chính nhưng với tỷ lệ khả quan hơn, nhất là khi tiến hành cải cách mạnh mẽ hệ thống ngân hàng cũng như hoạt động đầu tư nhà nước. Theo nhóm nghiên cứu, hiện nay tín dụng tăng trưởng thấp nhưng tăng trưởng GDP vẫn khá tốt. Ngành sản xuất là một trong những nguyên nhân giúp nền kinh tế vẫn tăng trưởng từ 5-5,5% trong những năm gần đây. Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) đánh giá về điều kiện sản xuất tại Việt Nam đều tăng trưởng trong 7 tháng qua, sản lương, đơn hàng mới và đơn hàng xuất khẩu tăng trưởng. Sự hồi phục của lực cầu bên ngoài, đặc biệt trong quý IV sẽ giúp ngành sản xuất tăng trưởng cao hơn.

"Chúng tôi dự báo tăng trưởng sẽ tiếp tục trong năm 2015, khi các dự án đầu tư FDI mới bắt đầu hoạt động cũng như sự hồi phục của môi trường kinh tế toàn cầu", báo cáo của HSBC nêu.

Song, điều cản trở Việt Nam đạt được mức tăng trưởng tiềm năng trên 7% lại là những yếu tố bên trong. Cải cách, đặc biệt là cải cách hệ thống ngân hàng đang được thực hiện chậm chạp, chưa đủ tạo ấn tượng về một tương lai tươi sáng hơn, dẫn tới sức tiêu thụ trong nước tiếp tục chậm lại.

Trong khi đó, áp lực giá sẽ dịu lại khi không có lượng lớn tín dụng được bơm vào nền kinh tế. Loại trừ những yếu tố dao động theo mùa khi giá dịch vụ tăng và yếu tố thời tiết ảnh hưởng lên nguồn cung thực phẩm và giá dầu thế giới, cũng sẽ dao động trong khoảng 4,5-6,5%.

Huyền Thư